Ödülü Elinde Tut

Organizasyonlar genellikle arzu edilen davranışları teşvik etmek için ödüller kullanır: Belirli kriterleri karşılayanlara bazen geleceğe, bazen de geçmişe dönük sürpriz hediyeler verirler. Araştırmacılar, iki yaklaşımın etkisini karşılaştırmak için yola çıktı ve çarpıcı sonuçlarla karşılaştılar. 

Araştırma ekibi Kaliforniya’daki 14 okul bölgesinde bir saha deneyi gerçekleştirdi. Sonbaharda en az bir ay boyunca hiç devamsızlık yapmamış 15 bin 329 ortaokul ve lise öğrencisini belirleyip onları üç gruba böldüler. Bir sonraki ocak ayında ilk gruptaki öğrenciler şubat ayında hiç devamsızlık yapmazlarsa ödül kazanacaklarını belirten bir mektup alırken ikinci gruptaki öğrenciler, bir sonbahar ayında hiç devamsızlık yapmadıkları için bir ödül kazandıklarını söyleyen bir mektup aldı. Üçüncü grup kontrol işlevi görüyordu. Şubat ayındaki yoklamalara göre, ödüle aday gruptaki öğrenciler kontrol grubundaki öğrencilerle aynı devamsızlık oranına sahipti ve geçmişe dönük hediyeler alan gruptaki öğrenciler okuldaki herkesten yüzde sekiz oranında daha fazla devamsızlık yaptı.

Bunu takip eden bir deney, şaşırtan bu bulgular için bir açıklama niteliğinde. Ödüllerin kullanımı, istenilen davranışın (hiç devamsızlık yapmama), ne bir norm ne de beklenti olduğunu göstermiş olabilir. Geçmişe dönük ödüller, ödülü alanlara beklentileri zaten karşıladıkları sinyalini veriyor ve okula gitmemek için gerekçeler yaratıyor.

Araştırmacılar “Sonuçlarımız ödül yöntemini kullanan sayısız kurum ve lider için önemli bir uyarı niteliğinde” diyor ve ekliyor: “Ödüller nispeten ucuz, kurumlarda uygulaması kolay ve zararsız görünüyor. Ancak beklenenden daha karmaşık sonuçlara sahip olabilirler.”

ARAŞTIRMA HAKKINDA “The Demotivating Effect (and Unintended Message) of Awards”, Carly D. Robinson ve ark. (Organizational Behavior and Human Decision Processes, 2019)